25 Ocak 2012 Çarşamba

KURTULUŞ SAVAŞI MUHAREBELER DÖNEMİ

DÜZENLİ ORDUNUN KURULMASI
-Kazım Karabekir'in 15. Kolordu'su TBMM elindeki tek düzenli birlik.
-Kuva-i Milliye'nin bazı eksiklikleri var:Yunanlıları oyalasa da kovamıyor,zorbalıklar yapıyor,halktan zorla malzeme alıyor,yeterli eğitim ve güçten yoksun
-Yunanlılar Milne Hattı'nı aşıp bayağı yer işgal eder (D Trakya da dahil). Mecliste sert tartışmalar olur.Çerkez Ethemciler türer."Düzenli ordu bize lazım değil anam" diyenler olur
-Gediz baskını: Ulusal kuvvetler Dumlupınar'a kadar sürülür. Bu yenilgi karşısında Çerkez Ethemciler ve Ali Fuatçılar sorunu birbirinde bulur.Ali Fuat Batı cephesinden alınıp yerine Refet Bey ve İsmet İnönü gelir.Ali Fuat sonra Moskova elçisi olacak. Türlü yenilgiler gösterir ki Kuva-i Milliye yetersiiiiiiz.
-Halkın düzenli orduya katılması istenir.Asker kaçaklarını önlemek için sert tedbirler (İstiklal Mahkemeleri vs), Kuva-i Milliye'den alınanlar da olur.
-Çerkez Ethem ve taraftarları ayaklanır, yenilir ve ordusu Kuva-i Seyyare'nin sonu gelir.

CEPHELER
a-Doğu Cephesi(Ermeni Sorunu):İlk kez 93 harbinde Ruslar tarafından kışkırtılırlar.Rusların Sarıkamış Harbi'nden sonra yine dellenirler. Tehcir Kanunnamesi'yle sorun çözümlenmeye çalışılır.Kurtuluş Savaşı sonrası Batılılardan destek alıp yine harekete geçerler
   -Paris Barış Konferansı sonrası batı yaptığı incelemelerde görür ki; Türklerle Ermeniler yıllarca barış içindeymiş, tehcir sırasında iki taraf da büyük kayıp vermiş,Ermeniler hiç nüfus çoğunluğuna sahip olamamış.
   -İtilafların yardımıyla Taşnak Partisi tarafından yönetilen Ermeni Devleti, Rusya savaştan çekilince Erivan,Gümrü ve Kars'ta kurulur.
   -Ermeniler öldürüp durur Türkleri, doğuda geçici seferberlik ilan edilir.Kazım Karabekir komutan olur.Ermeniler barış ister.
   -Gümrü Antlaşması:Ermenilere bırakılan doğu illeri ve Kars Türkiye'ye(ilk kez bu ad kullanılır) geri verilir.Ermenistan Sevr'i tanımayacak (ilk devlet), Ermenistan düşmanca harekette bulunmayacak.
      *TBMM'nin ilk diplomatik zaferi ve uluslararası alandaki ilk antlaşmasıdır.Moral olur. Başarılı olan doğu birlikleri batıya kayar.
   -Gürcülerle ilişkiler:Bunlar da birkaç yer almış, ama TBMM'yle savaşı göze alamayınca geri vermiş.
b-Güney Cephesi:İngiliz ve Fransız işgalinde. Fransız-Ermeni işbirliğiyle bölge silaha sarılır.Sivas Kongresi'ne burada Kuva-i Milliye oluşmasında karar verilir.Direnişlerin birleştirilmesi için Pozantı Kongresi yapılır.Buradaki zaferler TBMM'ye manevi destek sağlar ve Fransa Anadolu'nu hayal olduğunu anlar.
   -Adana Cephesi:Kilikya'da. Fransız-Ermeni işbirliğine karşı.Ankara Antlaşması'yla Fransa çekilir.
   -Antep Cephesi:1 yıl direnir,sonra teslim olmak zorunda kalır. (önderi Şahin Bey)
   -Maraş Savunması:Önderi Sütçü İmam. Fransızlar kenti boşaltır.
   -Urfa Savunması:Büyük zafer. Önderi Ali Saip Bey.
   ***Fransa 20 günlük ateşkes ister:TBMM'yi ciddiye almaya başlar.Bir de İngiltere Almanlarla yakınlaşınca onu etkilemek ister.
   -İtalya'yla ilişkiler:İtalyanlar itilaflara kızgın.Arada Yunanlılara karşı Kuva-i Milliyeyi desteklemişler. Türklerle anlaşarak geleceğe yatırım yaparlar.Düzenli ordular kurulunca da Anadolu'dan sessizce çekilirler. (Türk yurdunu işgal etmekten vazgeçen ilk İtilaftır)
c-Batı Cephesi:Yunanlılara karşı (amaç Bizans'ı yeniden kurmak). İlk direniş Kuva-i Milliye'den gelir. Düzenli ordu ilk burada savaşır.Kurtuluş Savaşı'nın en büyük askeri olayları bu cephede görülür. Yunanlıların amacı:
   -Sevr'i kabul ettirmek
   -Ankara'ya kadar Anadolu topraklarını almak
   -B Anadolu'da kalıcılık
   -Askeri gücünü kanıtlayıp Avrupa'dan yardım almak
   -I. İnönü Savaşı:Çerkez Ethem isyanından yararlanıp saldırır Yunanlılar.TBMM kazanır.Çerkez isyanı da bastırılır. Düzenli orduların ilk zaferi ve üstünlüğü!Türk ulusunun TBMM'ye güveni artar ve asker sayısı da artar. TBMM otoritesi de artar. İtilaflar tırsar. İsmet Bey general olur. Teşkilat-ı Esasiye,İstiklal Marşı kabul edilir.İtilaflar Londra'da düzenledikleri konferansa TBMM'yi çağırır (hukuksal olarak tanınır) Afganistan'la dostluk antlaşması imzalanır.Rusya'yla da Moskova Antlaşması imzalanır ve Ermeni isteklerinden çekilirler.

LONDRA KONFERANSI
-I. İnönü sonrası Anadolu'nun macera olduğunu İtilaflar anlar ve Sevr'i kabullendirmek için barış yolları arar.
-Doğuda Gümrü Antlaşması,Güneyde Kuvayı Milliye başarıları,TBMM-Sovyet Rusya arası yakın ilişkiler de etkili.
-Tevfik Paşa Hükümeti yeniden kurulur.Onu doğrudan,TBMM'yi dolaylı olarak konferansa çağırırlar;TBMM kızınca onu da doğrudan çağırırlar.
-TBMM Sevr'e karşı da olsa katılır. Çünkü Misak-ı Milli'yi duyurmak, barış yanlısı politikasını göstermek, üstünlüğünü kanıtlamak, söz söyleme hakkını ve yasallığını kanıtlamak ister. İki hükümetin birlikte katıldığı tek toplantı Londra Konferansı'dır. (TBMM Lozan öncesi saltanatı kaldıracak)
-Tevfik Paşa sözü direkt TBMM vekiline bırakır;gerçek devletin Ankara'da kurulduğunu kabullenir.
-Sevr reddedilir.
-Askeri zaferi diplomatik mücadele takip eder.
-Anlaşma devletleri arası çatışmalar su yüzüne çıkar.

AFGANİSTAN DOSTLUK ANTLAŞMASI:TBMM'yi tanıyan Asyalı ilk Müslüman ülke.Ankara'da ilk elçilik Afganistan. TBMM ilk kez düşmana karşı ittifak kurar.

MOSKOVA ANTLAŞMASI:Sovyet Rusya yeni rejimini yerleştirmek için güvenle yaşamalı ve Boğazların her devlete açılması bunu engeller.Anadolu hareketini bu yüzden destekler.TBMM de yeni düzeni,savaş araç ve gereçleri yardımı için bunu kabul eder. Sovyet Rusya Misak-ı Milli'yi tanır (ilk Avrupa devleti).Birbirlerinin bağımsızlığına saygı duyarlar.OD-Çarlık Rusyası arası tüm antlaşmalar geçersiz sayılır (OD'yle ilişkisini kesen ve kapitülasyonlardan vazgeçen ilk Avrupa devleti) İki taraftan birinin tanımadığı antlaşmayı diğeri de tanımaz (siyasal alanda ortaklık-Sev'i o da tanımaz.)Batum Gürcistan'a bırakılır (ilk kez Misak-ı Milli'den ödün verilir) Ekonomik ve askeri yardımlaşma
   -Diplomatik zafer. Doğu cephesi güvende.Güçlü bir müttefik.

II. İNÖNÜ ANTLAŞMASI:Yunanlılar yine harekete geçer.I. İnönü rezilliğini unutturup Sevr'i kabul etiirmek ve Ankara'ya ulaşmak ister.Türk ordusu yine yener.İtalyanlar Anadolu'dan çekilme kararı alır, Fransa Zonguldak'tan çekilir.İtilaf bloğu çatlayıp patlamaya başlar.Tüm cephe batı cephesi adı altında reorganize edilir.

KÜTAHYA-ESKİŞEHİR SAVAŞLARI:Düzenli ordunun tek yenilgisi Kurtuluş Savaşı'nda.İyimser hava bozulur.Mecliste sert tartışmalar yaşanır ve ardından "Başkomutanlık Yasası" çıkarılır.M Kemal başkomutan olur meclis yetkilerini 3 ay süreyle kullanma hakkını üzerine alır.Tekalif-i Milliye Emirleri getirilir (Türk ulusundan daha da özveri istenir). İstiklal Mahkemeleri kurulur. Genel seferberlik emridir bir tür.Bunlar Sakarya Savaşı için yapılan hazırlıklardırve Başkomutanlık Meydan Savaşı'nın temel yapı taşını oluşturur.

SAKARYA MEYDAN SAVAŞI:Yunanlıların işi.Cesaretlenirler.MKemal:"Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır". Geniş savunma alanı üstünde düşmanı adım adım eritme taktiği uygulanır. 22 gün sürer. M Kemal "Yüzey savunması" kuramıyla askerlik tarihinde ilke imza atar.II. Viyana Kuşatmasından itibaren batı karşısında geri çekilişin son noktası. Artık taarruz sırası Türklerin.M Kemal mareşal rütbesi alan ilk asker olur. İtalya ve Fransa çekilir, İngiltere politik yalnızlığa düşer.

KARS ANTLAŞMASI:Doğu sınırları kesin şeklini alır. Türkiye sınırları Gümrü, Moskova, Kars Antlaşmaları imzalanır.

ANKARA ANTLAŞMASI:İtilafların Türkiye'ye karşı kurdukları cephe parçalanır. Suriye sınırı Hatay dışında çizilir.İlk bir İtilaf (Fransa) Misak-ı Milli'yi kabul eder.Bundan ne İngiltere ne de Rusya memnun.

BÜYÜK TAARRUZ:M Kemal'e karşı yoğun muhalefet oluşur. TBMM'yi bazı gazeteler barış antlaşmalarını geri çevirmekle suçlar.Hazırlık olarak Anadolu ve Müdafa-i Hukuk Grubu oluşur. Millet, millet meclisi ve ordu hazırlanır:" Ordular ilk hedefiniz Akdeniz!". Yunanlılar kesin atılır. Mohaç'tan beri Türk tarihindeki ilk parlak zaferdir.Megalo idea yalan olur.Emperyalizm hayalleri de.
   -Sıcak savaş biter,diplomatik zaferler başlar.
   -Mudanya Antlaşması imzalanır.

1 yorum: