-Yaşanan süreç:
1-toplakların bazı devletlerce paylaşılması
2-yabancı unsurların bağımsızlık arzusu, isyanlar (19. yy'da bağımsızlık hareketine dönüşecek)
-Nedenler
1-Batılıların Rönesans ve Reform hareketleri, bu gelişimlerin dışında kalınması
2-Coğrafi Keşiflerin dışında kalınması, ekonominin kötü gidişatı
3-İmparatorluğun geniş alanlara yayılması, merkezi otoritenin kan kaybetmesi
4-Peş peşe girilen savaşların devleti zayıflatması
5-Kanuni döneminde başlayan kapitülasyonların ekonomi gelişimini önlemesi
6-Gayrimüslimleri O.D. iç işlerine karışması
7-OD tebasındaki Hristiyanların kışkırtılması, imparatorluk bünyesinden ayrılmak istemeleri
8- Fenerli Rum Beylerinin mali işlerde mühim makamlara getirilmesi ve yetkilerini kötüye kullanmaları
9- Şer'i ilkelerin devleti geriletecek şekilde kullanılması
10- Mektep ve medreselerin batıdan geri kalmış olması
11- Sanayi İnkılabı'nın dışında kalınması
Fransa'nın Mısır İşgali (1798-1801): III. Selim iktidarı
-I. Napolyon'un yönetime gelmesiyle, Fransa-OD dostluğu (Fransa'nın doğu politikası) değişir.
-Fransız orduları Avusturya topraklarına ilerler ve Roma-Germen İmparatorluğu'yla Fransa arasında Kampo Formio Antlaşması imzalanır. (Fransa ve OD sınırdaş olur)
*Artık Fransa Rumları kışkırtmaya, hatta Yahudileri OD aleyhinde yoklamaya başlamıştır.
-Fransa İngiltere'yi güçsüz bırakmak istemektedir. Bunun yolu olarak, İngiltere ticaret yollarında üstünlük kurmayı amaçlar. (Böylelikle İngilizleri barışa zorlayacak) =Hindistan sömürge yolu=Akdeniz!!!
*Fransa, OD egemenliğindeki Mısır'ı işgal eder.
-OD İngiltere, Rusya ve Napoli'yle ittifak kurarak Napolyon'u kışkışlar. (Not: İngiliz donanması Abukır'da Fransız donanmasını imha eder. OD'yi desteklemiş olur.)
*Rusya amacı: Etkinleşmeye çalıştığı Balkan bölgesini Fransızlardan korumak.
*İngiltere amacı: Akdeniz etkinliğini arttırmak ve Hindistan yolunun güvenliğini sağlamak.
-Mısır'da Fransızları durduran ordu: NİZAM-I CEDİD
-OD bu savaşlarla denge politikasını başlarıyla uygular. (OD'nin ömrünü uzatma politikası)
OD-Rus Savaşarı (1806-1812): III. Selim, II. Mahmut iktidarları
-Nedenler:
1-Rusya'nın Balkanlardaki Ortadoksları kışkırtması
2-Eflak ve Boğdan Voyvodalıkları'nın OD iç işlerine karışması ile OD'nin Voyvodaları görevden alması (Rusya kızar)
3-Rusların Sırp isyanını desteklemesi
4-Rus gemilerinin boğazlardan geçememesi
-Fransa: Başta OD'yi Rusya'ya karşı kışkırtır, sonra ikiyüzlü bir politikayla Rusya'yla Tilsit Antlaşması yapar.
-İngiltere: Rusya'ya destek vermek ister ama OD karşı koyar.
-Kale-i Sultaniye Antlaşması: Barış zamanı boğazlar savaş gemilerine kapatılacak.
-OD niye yenildi? --> Sırp isyanı ve Kabakçı Mustafa İsyanı (iç sorunlar)
-Bükreş Antlaşması: Sırbistan'a imtiyaz (diğer Balkan ulusları da hareketlenecek).
Yunan ayaklanması (1820-21)
-Nedenler:
1-Milliyetçilik
2-Yöneticilerin baskı uygulaması (Tepedelenli Ali)
3-Avrupa'da Yunan hayranlığı
4-OD'de otorite boşluğu
5-Yunan aydınlarının etkisi ve Yunanlıların ekonomik, sosyal, siyasal açıdan gelişmişliği
-Mora isyanını Tepedelenli Ali Paşa bastırır, ama bir iç hesaplaşma sonucu öldürülür. (OD otorite boşluğu!). İngiltere, Fransa ve Rusya Akdeniz çıkarları için Yunanlılara destek olur. OD Kavalalı Mehmet Ali Paşa'dan yardım ister. Kavalalı şımarır, şart koşar. II. Mahmut sinirlenir. (Sonra Mısır sorunu ve Boğazlar Meselesi doğacak)
-İsyanı Mali Paşa bastırır, ama İngiltere, Fransa ve Rusya Mali Paşa'nın donanmasını Navarin'de yakar. (1815 Viyana Kongresi ilk kez böyle ihlal edilmiştir)
-OD kızar. Boğazları her türlü geçişe kapatır. OD-Rus ilişkileri gerilir.
1828-29 OD-Rus Savaşı
-OD yenilir.
-Edirne Antlaşması: Yunanistan bağımsız (bağımsızlık kazanan ilk Balkan ulusu!). Eflak-Boğdan OD'de kalacak, ama imtiyaz tanınacak. Sırbistan'a özerklik. Rusya Boğazlardan yararlanabilecek.
-Not: Fransa bunlar üzerine Akdeniz üstünlüğünü arttırmak için Cezayir'i işgal eder.
Mısır Meselesi ve Boğazlar Sorunu
-Mali Paşa yüzünden. Adam ıslahat yapmış Mısır'da, güçlenmiş.
-Navarin'de donanması yanınca yenilemek için suriye valiliğini istiyor.
-Yunan İsyanı'nı bastırınca girit Valiliği istiyor.
-Oğlu da Adana, Cidde valiliği istiyor.
-II. Mahmut höt der. Mali isyan eder.
-OD İngiltere'den yardım ister. İngiltere aldırmaz. Fransa zaten Mali'yi destekliyor. Denize düşen yılana sarıldı; OD Rusya'dan yardım ister. Diğer Avrupa devletleri tırsar. Aracılık yaparak OD-Mali Paşa arasında Kütahya Antlaşması imzalatır. OD antlaşmadan memnuniyetsiz. Kendi güvenliği adına Rusya'yla Hünkar İskelesi Antlaşması imzalar. Bu antlaşmaya göre, OD savaşa girerse Rusya destek yollayacak, Rusya savaşa girerse OD boğazları kapatacaktır.
Hünkar İskelesi Sonrası
İngiltere yerinde durmaz. Kavalalı gerginliğini kendi çıkarları doğrultusunda OD aleyhinde kullanır. Sonra da OD'nin Balta Limanı Antlaşması'na razı gelmesine neden olur.
-Balta Limanı Antlaşması (İngiltere-OD): İngiltere'ye verilen geniş kapitülasyonlar! OD Batı'nın hammadde kaynağına dönüşür ve yarı sömürge haline gelir. Açık pazar konumuna düşer. Küçük işletmelerin kapatılmasıyla lonca gücünü yitirir ve işsizlik tavan yapar. İthalat ve ihracat arasında haksız rekabet ortaya çıkar. Bu anlatlşma OD'nin ölüm fermanıdır. İngiltere güvencesine rağmen OD Nizip'te Kavalalı'ya yenilince:
-Londra Senedi (1840): (İngiltere, Rusya, Avusturya, Prusya, OD arasında). Mısır her yıl OD'ye vergi verecek ve hukuki olarak ona bağlı kalacak. Ama yönetim Kavalalı ve ailesine bırakılacak (SALTANAT İÇİNDE SALTANAT-FİİLEN MISIR ELDEN GİTTİ. İNGİLTERE'NİN AMACI ORAYI ELE GEÇİRMEK!)
-Londra Boğazlar Sözleşmesi (1841): Boğazlar OD egemenliğindedir, ama barış zamanı savaş gemilerine kapalıdır.
*Boğazlar ilk kez uluslararası bir statü kazandı. OD'nin Boğazlar üzerindeki egemenliği nanay.
-Macar Mültecileri Sorunu: Macar milliyetçileri de Avusturya'ya ayaklanıyor bu arada. Sonra Rus kuvvetleri hurra Avusturya'ya yardıma gelince Macarlar OD'ye sığınıyor. OD havalara giriyor tabi. Rusya mültecileri geri isteyince OD cık diyor. İngiltere ve Fransa'nın desteğini alınca hele hele bizim OD iyice dört köşe.
-Kırım Savaşı (1853-56): Şimdi OD iyi hoş gitti İngilizlerin Fransızların takdirini aldı da, Rusya'yla da arası bozuldu. E Rusya'nın amacı zaten Akdeniz'e inmek, inmez mi? İner. İlk aksiyonu Boğdan'a girmek olur. OD tırsar. İngiltere ve Fransa'da Boğazlara egemen bir Rusya'yı hayal etmek bile istemez. Avusturya da zaten Rusya'nın Balkanlarda gözü olduğunu bilip bundan hoşlaşmamakta. E bir de İtalya birliğini kurmak isteyen bir Piyemonte var. Fransa'ya ona buna yağ çekmeden o birlik olmuyor. Sonuç: OD, Fransa, İngiltere'ye karşı Rusya! Amanin Rusya'nın gözü kara. Karşısındakileri görüp de utanmadan Osmanlı donanmasını yakar (Sinop Olayı). Diğer devletler bu saldırıyı epeyi kendini bilmezlik görür. Böylelikle savaş Boğdan'dan Kırım'a taşnımış olur ve Rusya "aneeyy" diyip çekilir.
-Paris Barış Konferansı (1856): OD'nin yenen devlet olarak imzaladığı son antlaşma
1-OD Avrupa Devleti sayılır. (BAK SEN!)
2-Karadeniz tarafsız denizdir. (Şimdi Rusya yenildi hadi anladık ona uygun bir ceza da, OD yenen tarafta; o niye Karadeniz'den çekiliyor?)
3-OD toprak bütünlüğü Avrupa devletlerinin güvencesinde. (He kendi bütünlüğünü kendi koruyamaz yani. Peki, makul)
4-Boğazlar statüsü ayynen Londra'daki gibi kalacak.
5-Eflak ve Boğdan'a özerklik
6-Tuna nehri uluslararası ticarete açık olacak.
7-Islahat Fermanı uygulanacağı için OD iç işlerine karışılmayacak. (Zaten OD de hinlik yapıp fermanı azınlıklarla ilgili karar çıkmaması için ilan etmişti. Zekasını konuşturmuş aklınca yani.)
Abdülaziz Dönemi (1861-78)
-Genç Osmanlılar bu ara türer (yenilikçi bu abiler)
-Avrupa'yı ziyaret eden ilk padişah (Avrupa'ya harp için gitmeyen ilk padişah, o yüzden ayağına OD toprağı koyup gitmiş;gururuna yedirememiş)
-Kırım Savaşı sonrası başlayan dış borçlar tam gaz devam. Sonuç: İFLAS
-Fransa öncülüğünde Süveyş Kanalı açılır. MISIR ÇOK ÖNEM KAZANDI AMANİNN
-İtalyan ve alman birlikleri kurulur. Avrupa siyasi dengesi yine çorba.
-Rusya Panslavist politika diye bir şey ortaya atar bir bu eksik olmasın. Balkanlarda isyan çıkarttırır. He bir de "Paris antlaşması da ne ola" diyip Karadeniz'e donanma koyar.
-"Meşrutiyeti ilan etmeğm" diyen Abdülaziz hooop diye tahttan indirilir. (Genç Osmanlılar sağ olsun).
-Arada V. Murat geçer tahta. O da tırlatır 3 ayda. Sonra da "Vallaha meşrutiyeti ilan edecem" diyen II. Abdülhamit geçer.
II. Abdülhamit (1876-1909)
-93 Harbi'yle gözünü açar bu adam. Rus çarı Panslavizm diye tutturmuş, illa ki tüm Balkan ortadokslarını kendine katacak. Osmanlı da bu ara Kanuni Esasi'yi ilan etmiş. Meşrutiyet sancıları çekiyor. Neymiş efenim? İç işlerimize karışılmasını önleyecekmişiz. Rusya bu durumdan yararlanıp Balkan ulusları için daha da reform istiyor. Daha da daha da en bunun sonu nireye. OD "Yoh" diyor ve II. Abdülhamit "Başlarım sizin meşrutiyetinize" diye yönetimi sonlandırıyor.
-E Rusya hala paslavizm de panslavizm der. OD'ye fikri gelir:"İngiltere beni korur!" Hayır canım İngiltere seni nah korur. Avrupa'da Almanya çıkmış, İtalya peydah olmuş, İngiltere gölgesinden korkuyor; napsın senin toprak bütünlüğünü. OD yalnız kalır yani. Kalkıp da bir Gazi Osman Paşa'yla bir de Ahmet Muhtar Paşa'yla koskoca imparatorluğu kurtarmasını beklemek salaklık olur tabi. Düşer OD kuvvetleri. Rusya Yeşilköy'e girene kadar da İngiltere gıkını çıkarmaz. Sonrası belli zaten:
-Ayastefanos antlaşması (1878):Yürürlüğe girmeyecek kadar ağır
1-Bulgar Krallığı kurulacak. D rumeli ve Makedonya da ona bağlanacak.
2-Bosna-Hersek'e muhtariyet verilecek.
3-Kars-Ardahan-Batum-D Beyazıt ve Teselya Ruslara bırakılacak.
4-OD savaş tazminati verecek.
5-Girit ve Ermenistan'da reformlar yapılacak. (Ermeni sorunu siyasi oldu işte böyle)
6-Sırbistan-Karadağ-Romanya'ya bağımsızlık
Buna sırf OD değil, İng ve Avusturya da höt der. Sonuç:
-Berlin Antlaşması:Ayastefanos yerine
1-Bulgaristan idari olarak o 3 bölgeye ayrılıp yönetimi OD'ye bırakılacak.
2-Bosna-Hersek hukuken OD'nin, yönetimi Avus'un.
3-Sırbistan-Karadağ-Romanya bağımsız olacak. (Balkanlarda yeni devletler kurulur. OD Avrupa'sı bayağı bir azalır)
4-Kars-Ardahan-Batum Rusya'ya. D Beyazıt OD'de kalacak.
5-Teselya Yunanistan'a
6-Savaş tazminatına kabul.
7- Ermeni bölgelerinde reform.
-İngiltere Akdeniz güvenliği için Kıbrıs'ı işgal eder.
I. Dünya Savaşı'na kadar dış ve iç politika:
-İçeride baskı (I. Meşrutiyet bayağı kısa ömürlü)
-Çeşitli düşünce akımları gündeme gelir. (Osmanlıcık vb)
-Dış politikada Alman yanlısı
-İngiltere ve Fransa OD topraklarına kötü gözle bakar.
-OD mecbur kalmadıkça savaşmama kararı alır.
-Tunus işgal ediliyooor:Cezayir'den sonra Fransa bir de Tunus'a girer. (Akdeniz gücü adına!)
-Duyun-u Umumiye: OD'nin egemenlik hakları bildiğin çiğnenir bu dış borçlar idaresiyle.
-İngiltere Mısır'ı işgal ediyooor:Mısır alacaklarını bahane edip Süveyş'in büyük hisse senetlerini alır,sonra da sömürge yollarının güvenliği için kendi tüccarlarının güvenliğini bahane edip Mısır'ı işgal eder.
-D.Rumeli Bulgaristan'a bağlanıyooor: D. Rumeli'deki ıslahatlar bahane edilir. Bulgaristan 1908'de II. Meşrutiyet ilan edilince karışıklıktan faydalanıp bağımsız olacak bu arada.
Hünkar İskelesi Sonrası
İngiltere yerinde durmaz. Kavalalı gerginliğini kendi çıkarları doğrultusunda OD aleyhinde kullanır. Sonra da OD'nin Balta Limanı Antlaşması'na razı gelmesine neden olur.
-Balta Limanı Antlaşması (İngiltere-OD): İngiltere'ye verilen geniş kapitülasyonlar! OD Batı'nın hammadde kaynağına dönüşür ve yarı sömürge haline gelir. Açık pazar konumuna düşer. Küçük işletmelerin kapatılmasıyla lonca gücünü yitirir ve işsizlik tavan yapar. İthalat ve ihracat arasında haksız rekabet ortaya çıkar. Bu anlatlşma OD'nin ölüm fermanıdır. İngiltere güvencesine rağmen OD Nizip'te Kavalalı'ya yenilince:
-Londra Senedi (1840): (İngiltere, Rusya, Avusturya, Prusya, OD arasında). Mısır her yıl OD'ye vergi verecek ve hukuki olarak ona bağlı kalacak. Ama yönetim Kavalalı ve ailesine bırakılacak (SALTANAT İÇİNDE SALTANAT-FİİLEN MISIR ELDEN GİTTİ. İNGİLTERE'NİN AMACI ORAYI ELE GEÇİRMEK!)
-Londra Boğazlar Sözleşmesi (1841): Boğazlar OD egemenliğindedir, ama barış zamanı savaş gemilerine kapalıdır.
*Boğazlar ilk kez uluslararası bir statü kazandı. OD'nin Boğazlar üzerindeki egemenliği nanay.
-Macar Mültecileri Sorunu: Macar milliyetçileri de Avusturya'ya ayaklanıyor bu arada. Sonra Rus kuvvetleri hurra Avusturya'ya yardıma gelince Macarlar OD'ye sığınıyor. OD havalara giriyor tabi. Rusya mültecileri geri isteyince OD cık diyor. İngiltere ve Fransa'nın desteğini alınca hele hele bizim OD iyice dört köşe.
-Kırım Savaşı (1853-56): Şimdi OD iyi hoş gitti İngilizlerin Fransızların takdirini aldı da, Rusya'yla da arası bozuldu. E Rusya'nın amacı zaten Akdeniz'e inmek, inmez mi? İner. İlk aksiyonu Boğdan'a girmek olur. OD tırsar. İngiltere ve Fransa'da Boğazlara egemen bir Rusya'yı hayal etmek bile istemez. Avusturya da zaten Rusya'nın Balkanlarda gözü olduğunu bilip bundan hoşlaşmamakta. E bir de İtalya birliğini kurmak isteyen bir Piyemonte var. Fransa'ya ona buna yağ çekmeden o birlik olmuyor. Sonuç: OD, Fransa, İngiltere'ye karşı Rusya! Amanin Rusya'nın gözü kara. Karşısındakileri görüp de utanmadan Osmanlı donanmasını yakar (Sinop Olayı). Diğer devletler bu saldırıyı epeyi kendini bilmezlik görür. Böylelikle savaş Boğdan'dan Kırım'a taşnımış olur ve Rusya "aneeyy" diyip çekilir.
-Paris Barış Konferansı (1856): OD'nin yenen devlet olarak imzaladığı son antlaşma
1-OD Avrupa Devleti sayılır. (BAK SEN!)
2-Karadeniz tarafsız denizdir. (Şimdi Rusya yenildi hadi anladık ona uygun bir ceza da, OD yenen tarafta; o niye Karadeniz'den çekiliyor?)
3-OD toprak bütünlüğü Avrupa devletlerinin güvencesinde. (He kendi bütünlüğünü kendi koruyamaz yani. Peki, makul)
4-Boğazlar statüsü ayynen Londra'daki gibi kalacak.
5-Eflak ve Boğdan'a özerklik
6-Tuna nehri uluslararası ticarete açık olacak.
7-Islahat Fermanı uygulanacağı için OD iç işlerine karışılmayacak. (Zaten OD de hinlik yapıp fermanı azınlıklarla ilgili karar çıkmaması için ilan etmişti. Zekasını konuşturmuş aklınca yani.)
Abdülaziz Dönemi (1861-78)
-Genç Osmanlılar bu ara türer (yenilikçi bu abiler)
-Avrupa'yı ziyaret eden ilk padişah (Avrupa'ya harp için gitmeyen ilk padişah, o yüzden ayağına OD toprağı koyup gitmiş;gururuna yedirememiş)
-Kırım Savaşı sonrası başlayan dış borçlar tam gaz devam. Sonuç: İFLAS
-Fransa öncülüğünde Süveyş Kanalı açılır. MISIR ÇOK ÖNEM KAZANDI AMANİNN
-İtalyan ve alman birlikleri kurulur. Avrupa siyasi dengesi yine çorba.
-Rusya Panslavist politika diye bir şey ortaya atar bir bu eksik olmasın. Balkanlarda isyan çıkarttırır. He bir de "Paris antlaşması da ne ola" diyip Karadeniz'e donanma koyar.
-"Meşrutiyeti ilan etmeğm" diyen Abdülaziz hooop diye tahttan indirilir. (Genç Osmanlılar sağ olsun).
-Arada V. Murat geçer tahta. O da tırlatır 3 ayda. Sonra da "Vallaha meşrutiyeti ilan edecem" diyen II. Abdülhamit geçer.
II. Abdülhamit (1876-1909)
-93 Harbi'yle gözünü açar bu adam. Rus çarı Panslavizm diye tutturmuş, illa ki tüm Balkan ortadokslarını kendine katacak. Osmanlı da bu ara Kanuni Esasi'yi ilan etmiş. Meşrutiyet sancıları çekiyor. Neymiş efenim? İç işlerimize karışılmasını önleyecekmişiz. Rusya bu durumdan yararlanıp Balkan ulusları için daha da reform istiyor. Daha da daha da en bunun sonu nireye. OD "Yoh" diyor ve II. Abdülhamit "Başlarım sizin meşrutiyetinize" diye yönetimi sonlandırıyor.
-E Rusya hala paslavizm de panslavizm der. OD'ye fikri gelir:"İngiltere beni korur!" Hayır canım İngiltere seni nah korur. Avrupa'da Almanya çıkmış, İtalya peydah olmuş, İngiltere gölgesinden korkuyor; napsın senin toprak bütünlüğünü. OD yalnız kalır yani. Kalkıp da bir Gazi Osman Paşa'yla bir de Ahmet Muhtar Paşa'yla koskoca imparatorluğu kurtarmasını beklemek salaklık olur tabi. Düşer OD kuvvetleri. Rusya Yeşilköy'e girene kadar da İngiltere gıkını çıkarmaz. Sonrası belli zaten:
-Ayastefanos antlaşması (1878):Yürürlüğe girmeyecek kadar ağır
1-Bulgar Krallığı kurulacak. D rumeli ve Makedonya da ona bağlanacak.
2-Bosna-Hersek'e muhtariyet verilecek.
3-Kars-Ardahan-Batum-D Beyazıt ve Teselya Ruslara bırakılacak.
4-OD savaş tazminati verecek.
5-Girit ve Ermenistan'da reformlar yapılacak. (Ermeni sorunu siyasi oldu işte böyle)
6-Sırbistan-Karadağ-Romanya'ya bağımsızlık
Buna sırf OD değil, İng ve Avusturya da höt der. Sonuç:
-Berlin Antlaşması:Ayastefanos yerine
1-Bulgaristan idari olarak o 3 bölgeye ayrılıp yönetimi OD'ye bırakılacak.
2-Bosna-Hersek hukuken OD'nin, yönetimi Avus'un.
3-Sırbistan-Karadağ-Romanya bağımsız olacak. (Balkanlarda yeni devletler kurulur. OD Avrupa'sı bayağı bir azalır)
4-Kars-Ardahan-Batum Rusya'ya. D Beyazıt OD'de kalacak.
5-Teselya Yunanistan'a
6-Savaş tazminatına kabul.
7- Ermeni bölgelerinde reform.
-İngiltere Akdeniz güvenliği için Kıbrıs'ı işgal eder.
I. Dünya Savaşı'na kadar dış ve iç politika:
-İçeride baskı (I. Meşrutiyet bayağı kısa ömürlü)
-Çeşitli düşünce akımları gündeme gelir. (Osmanlıcık vb)
-Dış politikada Alman yanlısı
-İngiltere ve Fransa OD topraklarına kötü gözle bakar.
-OD mecbur kalmadıkça savaşmama kararı alır.
-Tunus işgal ediliyooor:Cezayir'den sonra Fransa bir de Tunus'a girer. (Akdeniz gücü adına!)
-Duyun-u Umumiye: OD'nin egemenlik hakları bildiğin çiğnenir bu dış borçlar idaresiyle.
-İngiltere Mısır'ı işgal ediyooor:Mısır alacaklarını bahane edip Süveyş'in büyük hisse senetlerini alır,sonra da sömürge yollarının güvenliği için kendi tüccarlarının güvenliğini bahane edip Mısır'ı işgal eder.
-D.Rumeli Bulgaristan'a bağlanıyooor: D. Rumeli'deki ıslahatlar bahane edilir. Bulgaristan 1908'de II. Meşrutiyet ilan edilince karışıklıktan faydalanıp bağımsız olacak bu arada.
NOT:
19. yy'da Avrupalı devletler OD içişlerine karışınca ve azınlıklar isyan çıkarınca gelişenler:
-Demokratikleşme hareketleri ivme kazanır
-Çeşitli fikir akımları ortaya atılır
-Islahat düşüncesi önem kazanır
-İç sorunlar dış sorunlara dönüşür.
GİRİT SORUNU VE OD-YUNAN SAVAŞI:Yunanistan Girit'i isyana kışkırtır. Avrupa devletleri de iç işlerine karışma imkanı bulur yine. Paris'te konferans düzenleyip Halepa Fermanı'yle Girit'e özerklik verdirirler. Girit Rumları yatışmaz, Yunanistan asker çıkarır Girit'e;hadii savaş. Yunanistan çok pis yenilir, ama Avrupa araya girince Yunanistan lehine antlaşma yapılır (İstanbul Antlaşması) ve Girit'e muhtariyet verilip Yunanlı vali atanır. 1908'de Yunanistan Girit'i işgal edecek;1913 Atina Antlaşması'yla bu onaylanacak.
BOSNA HERSEK:Berlin Antlaşması'yla yönetime Avus'a bırakılmıştı zaten.II. Meşrutiyet sancıları çekerken OD, Avusturya onu kendi topraklarına katar.
DÜŞÜNCE AKIMLARI:Ortak amaç OD'yi kötü durumdan kurtarmak
1-Osmanlıcılık:Halkın eşitliği!Osmanlılarda bütünlük amaçlanır
2-Ümmetçilik:II. Abdülhamid'le türer.I. Dünya Savaşı'nda zaten yalan olur bu akım.
3-Türkçülük:Türkler ön planda tutulur.
4-Batıcılık:Önce askeri,sonra sosyal alanda.II. Meşrutiyet aydınlarının bir kısmı Avrupa'nın her şeyini, bir kısmıysa saece teknolojisini almalı düşüncesini savunurç
5-Turancılık:Türkleri tek çatı altında toplayalım diyen İttihatçıların akımı.
TRABLUSGARP SAVAŞI:20. yy'da OD'nin K. Afrika'da kalan tek toprağı (Libya). Ama İtalya hammadde arayışında, Libya'yı ister.
-İtalya'nın Libya'ya yakınlığı, bölgede OD ordusunun olmaması, Mısır'daki İngilizlerin OD ulaşımını engellemesi ve OD'nin Libya'yı savunacak güçlü donanmasının olmaması İtalya'yı buraya yöneltir.
-Mustafa Kemal ve Enver Paşa İtalya'yı çok pis benzetir, ama İtalya OD'ye baskı yapmak için Oniki Ada'yı işgal eder ve tam bu sırada Balkan Savaşı pırtlar. Haliyle OD barışa razı olurç
-Uşi Antlaşması: Trablusgarp ve Bingazi İtalya'ya gider, Oniki Ada OD'de kalır (ama OD Yunanlılar burayı işgal eder diyip tırsar ve Balkan Savaşı'nın sonuna kadar Oniki Ada'yı İtalya işgaline bırakır). Ancak K Afrika'daki son toprak da gittiğinden dolaylı olarak Oniki Ada da gitmiş olur.
BALKAN SAVAŞLARI
I. Balkan Savaşı (OD x Balkan Devletleri):Rusya kışkırtması, ulusçuluk etkisi,Balkan Devletleri'nin sınır genişletmek istemesi, arada Trablusgarp Savaşı'ndan yararlanmak istemesi sebeplerinden çıkar. Karadağ OD'ye savaş ilan eder; sonra Sırbistan, Bulgaristan, Yunanistan da katılır savaşa. OD de maşallah tüm cephelerde savaşı kaybeder. Londra Antlaşması imzalanır. Böylelikler Rumeli topraklarından OD egemenliği biter. Arnavutluk bağımsız olur. Ege Denizi'nde Türk egemenliği de biter. Batı Trakya'da Türk azınlık sorunsalı türer. Ordunun siyasete karışmasının sakıncaları anlaşılır.
II. Balkan Savaşı:OD bölgeden çekilince siyasi boşluk olur ve Balkan Devletleri birbirine düşer.Hele hele Bulgaristan en çok toprağı alınca diğer Balkan devletleri "N'oluyo kaaarşim" der. OD Bulgaristan'ın zor durumundan yararlanıp Edirne ve Kırklareli kurtaracak ve Meriç Nehri sınır olacaktır (İstanbul Antlaşması). Bulgaristan'la diğer Balkan devletleri arasında Bükreş Antlaşması, OD ile Yunanistan arasında Atina antlaşması (Ege adalarının çoğu Yunanistan'a-İstanbul hükümeti kabul etmese de I. Dünya Savaşı araya girince sonuçsuz kalacak-, Girit de Yunanistan'a), OD ve Sırbistan'la da İstanbul Antlaşması yapılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder