II. MEHMED (FATİH):
-Dünya tarihinin en seçkin liderlerinden.Askeri deha, hoşgörülü bir aydın, entelektüel,şair
-Tahta çıkınca kardeşi Ahmed'i boğdurtur. Kanunname çıkarır ve kardeş katlini yasallaştırır. (Mutlak otorite)
-Döneminde artık Divan'a sadrazamlar başkanlık yapar.
-Osmanlı mimari üslubu gelişir.
-İlk altın para basılır.
-Karamanoğulları'na sefer, beylikle barış antlaşması.
-İstanbul'un fethi:
*Nedenler:
1-Dini: İslam dünyasında saygınlık istiyor.
2-Siyasi: Bizans OD'nin toprak bütünlüğünü ve ulaşımını önlüyor. Yerinde rahat durmuyor (Habire Haçlılardan OD'ye karşı yardım istiyor, Beyliklerle işbirliği yapıyor, OD iç işlerine karışıyor). Balkan ve Anadolu fetihlerinde de güvenlik için önemli.
3-Ekonomik: Karadeniz ticareti
*OD fetih hazırlıkları: Rumeli Hisarı, donanma, yedek kuvvetler, çağın en büyük kuşatma topları (şahi), beylikleri kendisine bağlar(olası işbirliğine karşı),Vize ve Silivri kaleleri alınır.
*Bizans savunma hazırlıkları: Papa ve Haçlılardan yardım(Papa da karşılığında katolik ve ortadoks kiliselerinin birleşmesini ister, Konstantin tamam der, halk demez), Venedik ve halktan askeri yardım, grejuva,sur onarımı, Haliç'in zincirle kapatılması
*Dünya için sonuçlar: Yeniçağ. Bizanslı bilim adamları İtalya'ya göçüp Rönesans'ı başlatır. Topların gücü anlaşılınca feodalite yalan olur. Karadeniz ticaret yollarında denetim sağlandığından Avrupalılar Coğrafi Keşiflerden medet umar.
*OD için sonuçları: Toprak bütünlüğü. Yükselme devri başlar. Karadeniz ticaretinde denetim. Stratejik önem. Anadolu ve Balkan etkinlikleri kolaylar.
*Fatih bu fetihten sonra n'apar? Devşirme kökenlileri vezirliğe alır (olası Türk aristokrasisini önler ve Türk-Devşirme çatışmasını tetikler). Din ve mezhep özgürlüğü tanır halka(Ermenilere patrikhane, yahudilere hahambaşılık). Topkapı Sarayı inşa edilir ve Enderun açılır. Ticari canlılık için Kapalı Çarşı ve Mısır Çarşısı yapılır. Sahn-ı saman medresesi açılır.
.Ortadoks kilisesi varlığını sürdürünce: Hristiyan birliği kurulamaz. Katoliklere karşı Ortadoks desteği alınır. Balkan fetihleri kolaylaşır. İstanbul Türkleşir.
-Anadolu: İşte gördüğünü alıyor Fatih. Trabzon Rum İmparatorluğuna son verip D Karadeniz egemenliğini de sağlıyor. Anadolu tamamen Türkleşiyor. He bir de Akkoyunlılar (D anadolu, İran, Azerbaycan sahibi)'ı da yeniyor Otlukbeli Savaşı'nda ve D Anadolu'nun büyük kısmı Fatih'e geçiyor.
-Batı: Belgrad dışı Sırbistan, Mora, Eflak-Boğdan, Bosna Hersek (Müslümanlaşan Bosnalılar=Boşnak), Arnavutluk
-OD-Venedik Savaşı: İstanbul alınıp Venedik'in ticari kolaylığı bitince Venedik coşar. Sonra da OD'nin barış teklifine muhtaç kalır. OD'nin tüm koşullarını kabul eder ama kendisi de büyük ayrıcalıklar elde eder (İstanbul'da sürekli elçi -balyos- vb). OD tarihinin ilk büyük ayrıcalığı bu dönemde verilir.
-Deniz seferleri:
1-Kırım: Karadeniz Türk Gölü olur. İmtiyazlı bir eyalet konumuna gelir Kırım. İpek Yolu limanlarında tam denetim. Cenevizliler Karadeniz'den çıkarılır.
2-Rodos: başarısız
3-İtalya Seferi: Tam alınacakken Fatih ölür olmaz.
4-Ege Adaları
II. BAYEZİD
İç olay: Cem Sultan.
-Karamaniler Cem'i, Devşirmeliler Bayezid'i destekler. Cem Bayezid hükümdarlığını tanımaz,Bursa'da hükümdarlığını ilan eder. Bayezid onu Nevşehir'de yenince ikili yönetim sistemini teklif eden Cem'i Bayezid reddeder. Cem de önce Karamanlılara sonra Mısır'a sonra Rodos'a sonra Fransa'ya en son da Papa'ya sığınır, Papa'da ölür. (İç olay dış olaya dönüşüyor Cem'in sığınmaları sağ olsun)
-Cem Olayı + Bayezid'in pasif kişiliği= Yükselme dönemi içinde duraklama dönemi
-Türk-Devşirme çatışması iyice kızışır bu olayla.
-Karamanoğullarına son verilir ve Memlüklerle ilk savaş yapılır.
-İspanya'dan kaçan Yahudiler OD'ye sığınır.
Dış olaylar:
1-OD-Memlük Savaşı: Fatih'in Doğu'da güçlenmesiyle başlayan gerginlikler, Cem Sultan olayı vb. gelişmelerle savaşa dönüşür. Üstünlük sağlanamaz. OD bazı gelirlerini Hicaz Emirliğine bırakır.
2-OD-Venedik Savaşı: Denizlerde üstünlük mücadelesi. Mora fethi tamamlanır.
3-OD-İran: Şah İsmail bu sırada İran'da Safevi Devleti (Şii) kurar ve Anadolu çalışmalarına başlar. Şiilik mezhebinden olanları OD'ye karşı kışkırtır; Şahkulu İsyanı çıkar ve güçlükle bastırılır.
4-Boğdan: imtiyazlıydı. Yıllık vergilerini ödemeyince Boğdan fethi tamamlanır, Kırım'ın Avrupa'yla bağı kopar.
-Şehzade Selim, babişinin pasif politikasına dayanamazi isyan eder ve Yeniçeri desteğiyle tahta geçer.
I. SELİM (YAVUZ): Doğu politiası izler (Memlük ve Safevi tehlikesine karşı). Kardeşlerini öldürür.
-İran Seferi ve Çaldıran Savaşı: Şah İsmail Anadolu halkını kışkırtır ve Selim'in yeğenlerini himaye eder. Bu yüzden İran seferiyle D Anadolu alınır. Ama Safevi Devleti yıkılamadığından Şii sorunu geçici olarak çözümlenir.
-Turnadağ Savaşı: Dulkadiroğulları yıkılır. Anadolu Türk Birliği kesin olarak sağlanır. Şimdi Selim'in gözü İslam birliğinde.
-Mısır Seferi (Mercidabık ve Ridaniye Savaşları): İslam birliği, Hicaz su yolları meselesi, Memlüklerin iç işlerine karışması ve Safevilerle işbirliği kurması.
*Memlükler ykılır. Kutsal emanetler Selim'e yollanır. Hazine zenginleşir. Kıbrıs Adası için Venediklilerin Memlüklere verdiği yıllık vergi OD'ye verilir.
*Hicaz OD egemenliğine girer. Halifelik de Selim'e geçer. Teokratik yapı oluşur. Şeyh-ül İslam Divan'ın doğal üyesi olur.
*Baharat Yolu'na egemen olunur. ama önceden Portekizliler Ümit Burnu'ndan Hindistan'a ulaştığından işe yaramaz.
-Celali İsyanları: Dini ayaklanma.Duraklama Dönemi'nde Anadolu'da çıkan tüm ayaklanmalara bu isim verilir.
I. SÜLEYMAN (KANUNİ):Rakipsiz. Her bakımdan en parlak devir. Batı ağırlıklı siyaset.Mimar Sinan!
-İç isyanlar: Gazali İsyani, Ahmed Paşa İsyanı, Kalenderoğlu İsyanı, Baba Zünnun İsyanı
-Batı: Avrupa'nın en güçlü soyu Hapsburglar(Papa destekler, Avus, Alman ülkesi, Macaristan ve İspanya'ya egemen). Fransa da Alman-Avus ittifakına karşı mücadelede.
*OD-Macar İlişkileri: Belgrad fethi (Orta Avrupa-Macaristan yolu açılır), Mohaç Savaşı (2 saatte alınır. Fransızlar Alman baskısından kurtulur, ama sınırlar Avusturya'ya dayanınca mücadele başlar)
*OD-Avus İlişkileri: I. Viyana Kuşatması (sonuçsuz), Alman Seferi Avusturya Barışı (Avusturya ordusu Alman topraklarına kaçınca OD Graz'a kadar girer. Avrupa'da gidilen son nokta=Graz. İstanbul Antlaşması imzalanır ve OD veziri Avus arşidükasıyla eşitlenir.) Budin Seferi ile Macaristan 3 idari bölgeye ayrılır. Bu bölgelerden Erdel'e Avus göz dikince Erdel Seferi ve Zigetvar Seferi yapılır. (Kanuni'nin son seferi=Zigetvar)
*OD-Fransız ilişkileri: Kapitülasyon Antlaşması (batı müttefiki kazanmak, Hristiyan birliğini önlemek ve Avrupa ticaretini yine Akdeniz'e çevirme amacı). Tanınan ayrıcalıklar sonradan Od için zararlı olacak. Üstelik OD parası yurt dışına çıkınca bütçe açığı artar.
-Doğu: Irakeyn Seferi, II. İran Seferi, Nahçıvan Seferi, Amasya Antlaşması (tarihteki ilk İran*OD resmi antlaşması)
-Deniz seferleri: Rodos, Cezayir, Preveze Deniz Savaşı (Papa'nın etkinlikleri sonucu yaşanır-Akdeniz'de Türk üstünlüğü- Akdeniz Türk gölü olur), Nice kuşatması (Fransuva'ya yardım amaçlı), Trablusgarp, Cerbe Deniz Savaşı, Malta Seferi (Turgut Reis burada ölünce kuşatma kalkar), Hint Deniz seferi (olumsuz. gemiler okyanuslara hazır değil, Hindistan önemi kavranamadığından gereken özen gösterilememiş. Ama yine de Kızıldeniz çevresi OD'ye katılmış)
SOKOLLU MEHMED PAŞA:
II.Selim: Pasif. Ordu başında sefere çıkmayan ilk padişah. Sadrazam Mehmed yapıyor n'apıyorsa.
-Yemen, Sakız Adası, Kıbrıs, İnebahtı (donanma yanar ama daha iyisi yapılır), Venedik barışı (Kıbrıs kesin Türklerin).
-Yönetimde bozulmalar başlar.
III. Murad:Yükselme'nin sonu, Duraklama'nın başı.
-Lehistan (sınırlar Baltık Denizi'nde), Fas (Portekizlilerden alınır-K Afrika'da fetihler tamamlanır ve Atlas Okyanusu kıyıları'na ulaşılır).
Kanal Projeleri
1-: Don Volga: Rusya gelişimini önlemek, donanma desteği sağlamak, İpek Yolu'nu canlandırmak için yapılan proje. Karadeniz ve Hazar Denizi'ni canlandırma amacı.
2-Süveyş Kanalı: Akdeniz limanlarını canlandırıp Doğu ticaretini Baharat Yolu'na çevirme amacı. Akdeniz ve Kızıldeniz'i birleştirme projesi.
Not: I. Mehmet ve I. Süleyman benzerlikleri
1-Donanmayı güçlendirirler
2-Kanunnameler hazırlarlar
3-Başka devletlere ayrıcalıklar tanırlar
4-Merkezi otoriteyi güçlendirirler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder