23 Ocak 2012 Pazartesi

OSMANLILARDA DURAKLAMA DÖNEMİ (1579-1699)

-Sokollu'yla başlar ve Karlofça'yla biter.
-Şehzadeler sancak eğitiminden kafes sistemine geçerek eğitim görür: yetersiz padişahlar yetişir
-I. Ahmed "Saltanat Yasası"nı kesin belirler.
-İlk ıslahat çalışmaları başlar (Batı kurumları ve teknolojisi baz alınarak)
-İstanbul ve Celali isyanlarıyla dolu (Celali isyanlarını Kuyucu Murat Paşa şiddet ile geçici olarak bastırır)
-Dirlik sisteminde bozulmalar
-Uzun ve kazançsız seferler
-Yeniçeri Ocağı'nda "Ocak devlet içindir anlayışı" tersine döner. (Woww)

NEDENLER
-İç nedenler
-OD kişi devletidir (hükümdarla özdeşleşen). Haliyle padişahın çok vasıflı olması gerekir;ama kafes sistemiyle eğitilmiş zevk düşkünü yeni padişahlar yetersizdir. Bu yüzden merkezi otorite yalan olur; rüşvet ve iltimas artar, saray kadınları ve Yeniçeri ocağı güçlenir, ulema çıkarına bakar.
-III. Murad ile devşirmede bozulmalar oluşur (askere alınmada usulsüzlükler). Yeniçeri ocağı ve Tımar Sistemi'nin bozulmasına bağlı olarak Eyalet Ordusu bozulmaları meydana gelir. Donanma da önemsenmez. İşlevsiz seferler de ekonomiyi olumsuz etkiler.
-Gelir-gider dengesi bozulur. Ganimetler azalır. Yıllık vergiler zamanında toplanamaz. İşletmelere önem verilmez.Ama ulufe ve cülus bahşişleri, sefer giderleri, kafes sisteminden dolayı da saray masrafları artar. Kapitülasyonlar da tuz serpmek gibi olur ve coğrafi keşifler yüzünden ticaret yollarından yarar sağlamayaz OD.
-Eğitim sistemi bozulur. Medreseler batı bilimleri izlenemeyince çağının gerisinde kalır. Bir de üstüne "beşik uleması" denen sistem gelince vohooooy. (BU DEVLET 20. YY'A KADAR NASIL DAYANMIŞ ACEP)
-Dış nedenler
-Fetih politikası yüzünden çağının en güçlü devletleriyle komşu olmuş, doğal sınırlarına ulaşmış. (Doğruda İran Dağları, Batıda Baltık Denizi, Kuzeyde Ukrayna Stepleri, Güneyde Sahra Çölü)
-Güçsüzleşen OD'ye karşı Avrupa devletleri ortak hareket eder.
-Coğrafi Keşifler
-Rönesans ve Reform hareketlerini OD izleyemez.

OD-İRAN İLİŞKİLERİ
I.(III.Murad): OD İran'daki taht kavgasından yararlanır.Ferhat Paşa Antlaşması(doğudaki en geniş sınırlar)
II(I.Ahmed):OD-Avustırya savaşları ve Celali İsyanları'nı fırsat bilen İran Ferhat Paşa Antlaşması'nda kaybettiklerini geri almak ister. Alır da. Nasuh Paşa Antlaşması ile.
III:İran Nasuh Paşa kararlarını çiğner.Serav Antlaşması ile Nasuh Paşa şartlarını onaylar İran.
IV(IV.Murad):İran Anadolu'yu kışkırtıp Bağdat'ı alınca olur. Kasr-ı Şirin ile bugünkü doğu sınırları çizilir.

OD-VENEDİK İLİŞKİLERİ:Girit sorunu. OD Ege ve Akdeniz güvenliği için adayı almalı(Girit Venedik'in üssü).Venedik Çanakkale'yi ablukaya almış,Bozcaada ve Limni'yi de almış.Köprülü Fazıl Ahmed Paşa alır.
   *19. yy:ada şark meselesi ve Megalo İdea'nın parçası,Yunanistan'la savaşların nedeni.1913 Atina Antlaşması ile Yunanistan'a bırakılır.

OD-LEHİSTAN İLİŞKİLERİ:Sokollu Lehistan'ı himaye altına almıştı,III.Murad zamanı himayeden çıkar.
Hotin Seferi (II. Osman):Avusturya Lehistan'ı kışkırtır, Lehistan OD iç işlerine karışır.II.Osman tam istediği sonucu alacakken Yeniçerilerin disiplinsizliği pırtlar.Lehistan iç işlere karışmamayı kabul eder ve Hotin  Kalesi OD'ye bırakılır. Sefer sonucu II. Osman Ocak'ı kaldırmak ister, ama Yeniçeriler onu öldürür.
II (IV. Mehmed):Köprülü Fazıl Ahmed Paşa düzenler.OD topraklarına sığınan Rus Kazaklara Lehistan saldırınca çıkar. Bucaş Antlaşması ile batıda en geniş sınırlar çizilir. (son toprak kazanımı)

OD-AVUSTURYA İLİŞKİLERİ:Kanuni'yle başlar."Batıda üstünlük kavgası "Sorun:Macaristan ve Erdel.
I:Sınır çatışmalarından doğan savaş.III. Mehmet (sancağa son çıkan ve II. Selim'in çiğnediği geleneğe geri dönüp ordusu başında savaşan) Haçova Savaşı'nı kazanır,ama Safevi tehditi ve Celali İsyanları yüzünden Zitvatorok Antlaşması'na razı olur ve Avusturya üzerinde kurduğu siyasi üstünlüğü kaybeder.
II:Köprülü Fazıl Ahmed seferi.Avusturya Erdel topraklarına saldırır.Erdel OD'de kalır.(Vasvar Antlaşması)
II. Viyana Kuşatması:Macarlar mezhep baskılarından dolayı Avusturya'ya karşı OD'den yardım ister.OD'nin de zaten Viyana Kalesi'nde gözü var.Başarısız,Budin'ne geri çekilinir.
   *Bu bozgunla OD'nin eski gücünün olmadığı Avrupa anlar ve karşı saldırıya geçer. (Papa önderliğinde Kutsal İttifak=Venedik,Malta,Rusya,Lehistan,Avusturya)
   *Venedik, Avusturya ve Lehistan'la Karlofça Antlaşması=batıdaki ilk büyük toprak kaybı.Avrupa artık karşı saldırıya geçecek ve OD'nin geri çekilme süreci Sakarya Zaferi'ne kadar sürecek.
   *Rusya'yla İstanbul Antlaşması:Azak Kalesi Ruslara verilir ve Rusya ilk kez Karadeniz'e ulaşır.
   *Artık fetih yerine toprakların geri alınması politikası izlenecek.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder