A-ikiye bölünme:bakteri, arke, mayalar, amip, öglena, paramesyum.
B-sporlanma:plazmodyum,mantar,kara yosunu,eğrelti otu. Olumsuz koşullara dayanıklı spor. Metagenez olur.
C-Tomurcuklanma:bira mayası,hidra,mercan.Ana canlı üzerinde tomurcuk oluşur, gelişir;yeni canlı oluşturur.Yeni canlı ana canlıdan bağımsız veya bağımlı koloni şeklinde yaşayabilir. Hidranın tomurcuklanmasıyla oluşan,ana canlıya veya zemine bağlı bireylere polip; ana canlıdan ayrılanlara medüz denir. Medüzler tomurcuklanamaz.
D-Vejetatif:Bitkiden koparılan parça mitoz bölünme geçirirse. Tarımda kullanılır (çelikle üreme,aşılama,kültür yöntemi -meristem hücreleri kullanılır lab ortamında-)
E-Rejenerasyon:Kopan parçanın kendisini yeni canlıya dönüştürmesi (deniz yıldızı, toprak solucanı,planarya) Omurgalılar bunu sadece onarım için kullanır.
EŞEYLİ: Mayoz+Döllenme
A-İzogami:Şekil ve büyüklükleri aynı gametlerden oluşur. İkisi de kamçılı (tatlı su algeri)
B-Heterogami:Şekil ve büyüklükleri farklı gametler (Yumurta ve sperm).Algler,mantar,hayvanda var.
C-Konjugasyon:Aynı türden farklı kalıtsal yapıya sahip olanlar arası sitoplazmik köprü. Bakterilerde ve paramesyumda. Paramesyumlar önce köprü kurar ve küçük çekirdek mayoz geçirir; her paramesyumdaki 4 haploitin sadece 1'i kalır ve o da mitoz geçirir. Aralarında eşit dağılımlı kromozlarını paylaşırlar; sonra yeni oluşan çekirdekler 3 kez mitoz geçirir; 8 çekirdek oluşur. 3'ü erir; 1'i küçük çekirdek olmak üzere mitoza uğrar; diğer 4'ü oluşacak 4 yavrunun büyük çekirdeği olur. Yani kojugasyonla her paramesyumdan 4 yavru oluşur.
D-Partenogenez:Arı,karınca,yaprak biti,kelebek. Oluşan bireyler n kromozomlu (döllenmemiş). Bu bireylerin gametleri mitozla oluşur. n kromozomlu olur. Bu döllenme uyarıcılarla yapay da yapılır (deneysel partenogenez)
E-Hermafroditizm:Yassı solucanlar kendilerini dölleyebilir (kendileşme), ama toprak solucanı ve istiridye bunu yapamaz. Her ikisinde de kalıtsal çeşitlilik sağlanır ama kendileşmede daha azdır.
F-Metagenez:Plazmodyum,çiçeksiz bitki ve bazı omurgasızlarda
ÇİÇEKLİ BİTKİLERDE ÜREME
-Tozlaşma ve döllenme: Farklı çiçekler arasındakine çapraz, aynı çiçektekine kendi kendine tozlaşma denir. Döllenme sonucu zigot, sonra da embriyo ve yeni bitki oluşur.
-Tohum:Tohum taslağının gelişmesiyle oluşur. En içte embriyo var (2n);embriyonik kök, emb. gövde ve çenek bulundurur. Sonra endosperm var (3n), ama açık tohumlularda döllenmeden geliştiğinden n kromozomlu. En dıştaki kabuk tohum taslağının dış çeperinin kalınlaşmasıyla oluşur ve hücre çeperlerindeki süberin,lignin birikiminden dolayı mantarlaşmıştır.
-Meyve:Tek yumurtalığın gelişmesiyle basit, birkaç tanenin gelişmesiyle de bileşik meyve oluşur.
-Çimlenme:Su, oksijen,uygun sıcaklık varsa olur.Yeşil yaprak oluşana kadar endorsperm ve çenek kullanılır. Bu sürede geçici ağırlık kaybı olur,ama ilk yaprak oluşunca fotosentez başlar. Çimlenen tohum önce sulamayla içine su alıp şişer ve patlar, sonra embriyo mitoz geçirir ve kökle gövde büyür.
HAYVANLARDA ÜREME
-Gametogenez:
*Spermatogenez: Seminifer tüpçüklerde mayoz bölünmeyle sperm oluşur;eşit miktarda sitoplazma ve genetik materyal içerirler.Hareketli ve yumurtadan küçükler.1 sperm ana hücresinden 4 sperm oluşur.
*Oogenez:1 yumurta ana hücresinden 1 yumurta oluşur.Beslenme ve korunma yumurtalıktan sağlanır. Yumurta zarını vitellin örtüsü çevreler.Vitellusta bol besin depolanır. (dış gelişmede çok,iç gelişmede az)
-Döllenme:
*Dış döllenme: Kurbağa, balık, kabuklular,yumuşakçalar. Çok gamet oluşur.
*İç gelişme: Kara canlıları ve köpek balıklarında var. Yumurta sayısı az, sperm çok.
-Gelişme
*Balık ve kurbağa suda:dış gelişme
*Kuş ve sürüngenler yumurtada:dış gelişme
*Memelilerde anne vücudunda (besin ve boşlatım plasentadan karşılanır):iç gelişme
İNSANDA ÜREME SİSTEMİ
-Dişi: 2 yumurtalık var. Foliküllerde her ay 1 yumurta hücresi oluşur. Döllenme borusu bu yumurtayı yakalar; içindeki sillerle uterusa yönlendirir. Uterus kan damarları ve mukusça zengindir.Kaslıdır.Zigotun doğuma kadar gelişmesini sağlar. Zigot mitoz bölünmeye döllenme borusunda başlar ve rahimde devam eder (implantasyon)
-Erkek: Skrotum içinde testis var. Eşey organı çiftleşme aracı.Yardımcı bezler sperme hareket ortamı oluşturan sıvıları üretir (prostat bezi, seminal bez, cowper bezi) Prostat bezi ayrıca sperm ve idrarın aynı anda çıkışını önler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder