3 Şubat 2012 Cuma

CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ

-Organik moleküllerin tamamında C ve H bulunur
-İnorganik bileşikler: Sindirilmeden doğrudan kana geçer.
   *Su: Tohumlarda %15'in altındadır (enzimlerin çalışması böylece engellenir). Çok iyi bir çözücüdür (kan dokunun büyük bölümünü oluşturur, madde taşımasında rol oynar. Metabolizma atıklarını seyreltir.Besin sindirimine yardımcıdır.Bitkilerin ihtiyacı olan maddelerin kolayca alınmasını sağlar.). Kohezyon etkisiyle su topraktan yapraklara kadar taşınabilir.Yüzey gerilimi sayesinde delinmesi güç bir tabaka oluşturur yüzeyde. Suyun öz ısısı yüksek olduğundan Ankara'da hava sıcaklığı düşükken Antalya'da denize girilebilir. Yani kıyıların ılıman olması, hatta insanda vücut sıcaklığının dengede tutulması su öz ısısının yüksek olmasındandır.
   *Asitler:Ekşidir ve turnusol kağıdını kızartırlar. Organik veya inorganik olabilir.
   *Bazlar:Acıdır ve turnusol kağıdını morartır.
   *Tuzlar:Hücre içi ve hücreler arasında var.Ozmotik basıncın dengelenmesini sağlar.
   *Mineraller:Metabolizma faaliyetleri için mühim.Enzimlerin ve hemoglobinin yapısına katılır.Ozmotik basıncı düzenler.Kofaktör olarak düzenleyici görev yapar.
      -Na,Cl,K:Su dengesinin sağlanması, kas ve sinirlerin çalışması
      -Ca,P:Vücutta en çok olan Ca.Kemik ve dişlerin yapısına katılırlar.Sinirlerin çalışması,kanın pıhtılaşması, enzimlerin çalışması. P nükleik asit, yağ, protein, ATP vb yapısında
      -Mg:Kemik yapısında. Kas ve sinirlerin çalışması
      -F: Diş yapısında
      -Fe: Hemoglobin yapısında. Enzim ve bazı pigmentlerin yapımı için de gerekli. Eksikliğinde anemi.
      -I: Tiroksin yapısında.Yetersiz alınırsa tiroit bezi çok çalışır, guatr olur.
      -Zn:Enzim yapısında. Büyüme ve gelişme.
      -Cu: Enzim yapısında
      -S: Aminoasit yapısında
      -Nitrat: Aminoasit sentezi
-Organik bileşikler:
   *Karbonhidrat:Yapıcı-onarıcı,enerji verici,yıkımı kolay,fazlası yağa dönüştürülür.
      -Zar sistemi ve hücre çeperi yapısında, ayrıca nükleik asit ve ATP'de de var
      -Monosakkaritler:Kolay çözünür,tatlı.5 karbonlu(Riboz,deoksiriboz), 6 Karbonlu (Glikoz,fruktoz,galaktoz)
         *Pentozlar:Yapısal. RNA, ATP, NAD, FAD, NADP yapısında.Deoksiribozda 1 O eksik.
         *Heksozlar:Yapısal ve enerji verici.Molekül dizilişleri farklı.Enzimler aracılığıyla birbirine dönüşür. Hücre zarından en hızlı galaktoz,sonra glikoz ve fruktoz geçer.
      -Disakkaritler:Glikozit bağıyla bağlanır (kovalent)
      -Polisakkaritler:Nişasta,glikojen(dallanmış,suda çözünür),selüloz(bağırsakta yüzeyi aşındırara mukus üretmek için uyarır, dallanmamıştır,suda çözünmez), heparin (kanın pıhtılaşmasını önler)
   *Yağlar: İçerdikleri O ve H karbonhidratlarındakinden daha çok; daha çok enerji verir. Yakılmaları uzun sürer. Aseton, eter vb. organik çözücülerde çözünür.
      -Yapısal ve enerji verici.D vitamini ve eşey hormonlarının yapısına katılıyor.
      -ADEK'in vücuda alınmasında etkili
      -Özellikle göçmen kuşlar,çöl hayvanları,kış uykusuna yatan hayvalarca bol depolanır.
   *Protein: Her canlınınki kendine özgü.Protein benzerliği akrabalık derecesini gösterir.
      -Basit proteinler:albümin, globulin, histon, sindirim enzimleri
      -Bileşik protein: glikoprotein, lipoprotein, fosfoprotein
   *Vitaminler:Hazır alınır
      -Genelde bitkilerden, ama depolananlar hayvanlardan da sağlanır
      -Kolay bozulur. ACDE oksijenle, ABEK ışıkla, CE demir,bakır vb. metallerle temas edince bozulur
      -Isı değişiminden de etkilenir.
      -Büyüme ve üremede önemli. Düzenleyici (koenzim)
      -ADEK (yağda erir):Karaciğerde depolanır. D vitamini vücut hücrelerinde oluşturulabilir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder