1-BİZANS: Orta çağ boyunca varlığını sürdüren devlet! Roma İmparatorluğu ikiye ayrılmış.
D Roma: Yunan kültürü etkisinde. Rum devleti olmuş. Ortodoks yani. Roma imparatorunun derdi eski sınırlara ulaşmak.
B İtalya: İspanya ve K Afrika kıyılarına egemen.
2-SASANİLER: Bizans ile mücadelede. Göktürk ve Bizans bir olup Sasani'yi zayıflatacak.
3- I. GÖKTÜRK DEVLETİ: Avar Devleti'ne son verip tüm Türkleri tek bayrak altında toplayan devlet. Çin entrikaları yüzünden D ve B Göktürk oluyor (İslamiyetin doğduğu sıralar)
4-HİNDİSTAN: Kast sistemi başlarına bela olmuş, bir türlü milli kültür mültür oluşamamış.
5-AVRUPA: Bizans dışında siyasi birlik yok, feodalite var.
6-AFRİKA: Bizans Mısır'ı da içine almış. Mısır'ın güneyinde Habeşistan Krallığı var.
İSLAMİYET DOĞUŞU VE YAYILIŞI
1-İSLAMİYET ÖNCESİ ARABİSTAN:
-Sami ırkı
-Siyasi birlik yok. Kabile yaşamı var.
-Medine'dekiler yerleşik, diğerleri Bedevi.
-Kan bağı çok güçlü. Habire kan davaları oluyor.
-Eşitsizlik var. Özgür Araplar, mevaliler (azat edilenler), köleler olmak üzere 3 grup var.Kadınlara yer yok.
-Putperestlik hakim.Kabe kutsal (Mekke din merkezi)
-Mekke ziyaretleri sırasında ticaret, şiir, spor vb. düzenleniyor. (Suk-u Ukaz Panayırı):kültür birliği
-Alternatif inanç: Sabilik (yıldız ve gök cisimlerine tapma)
-Hristiyanlık ve Musevilik: Bizans'ın etkin olduğu K Arabistan'da Hristiyan; Medine, Hayber vb. Musevi
-Hanifilik: Hz. İbrahim dini
2-EKONOMİ
-Ticaret. (Yemen, Mekke...): Kervan ticareti.
-Tarım (Medine)
HZ MUHAMMED DÖNEMİ GELİŞMELERİ
-Hz. Muhammed: Kureyş kabilesinin Haşimoğulları soyundan. 610'dan itibaren dini yaymaya başlar.
-İslama ilk inananlar: Hz. Hatice, Hz. Ebu Bekir, Hz. Ali, Zeyd.
-Antagonistler: Mekke ileri gelenleri
-615 Habeşistan Göçü: Mekke baskısı yüzünden.
-I. Akabe Biatı ve II. Akabe Biatı ile Hz. Muhammed'e bağlılık bildirilir ve Medine'ye davet edilir.
-Hicret: Mekke baskısı ve Medine daveti sebebiyle yapılır. Göç sonrası Medine'de gruplar oluşur:
1)Ensar: Medineli Müslümanlar
2)Muhacirler: Mekke'den göç edenler
3)Yahudiler
- Hicret sonucu: İslam Devleti temelleri atılır. Baskı azaldığından din rahat yayılır.
-Medine Sözleşmesi: Müslüman-Yahudiler arası imzalanan Vatandaşlık Sözleşmesi
-SAV devlet başkanı
-Bedir Savaşı: Muhacirler başlatır.Müslümanların ilk zaferi. İlk ganimet uygulamasına burada girildi. (İslam savaş hukuku temelleri) Ayrıca bazı esirler okuma-yazma öğretme karşılığı serbest bırakıldı (eğitim mühim iş)
-Uhud Savaşı: Bedir intikamı için Mekkeliler saldırır. Müslümanlar yenilir, çünkü savaşta SAV'ın sözlerinden dışarı çıkarlar. Yahudiler burada Mekkelilerle iş birliği yapar; Müslümanlar onları Medine'den kovar. Müslümanların ilk yenilgisi.
-Hendek Savaşı: İslamiyet Mekke'de de yayılmaya başlar. Mekkeliler kızar, saldırır. Medine savunma savaşı yapar. Selman-ı Farısi adlı İranlı yardım eder. Müslümanlar Mekkelileri durdurur. Müslümanların Mekkelilere karşı son savunma savaşı.
-Hudeybiye Antlaşması:Müslümanların imzaladığı ilk yazılı antlaşma. (Mekkeliler hukuken islamı siyasette tanır)
-Hayber fethi: Museviler Hayber'de Müslümanların aleyhinde toplanınca fethedilir. Tek tanrılı dine karşı yapılan ilk savaş. Şam ticaret yolları güvencede. İlk fetih. Yahudi sorunu çözülür (Haraç vergisi başlar)
-Mut'e Seferi: SAV katılmaz. Gassanilere karşı yapılır. Kaybedilir.
-Mekke Fethi: Hudeybiye Antlaşması'na uymayan Mekkelilere karşı yapılır, putlar yıkılır. İslam Arap Yarımadası'nın en yaygın dini olur.
-Huneyn Savaşı ve Taif Seferi: Putperestler yenilir. Taif kuşatılır. Arap Yarımadası'nda dinsel ve siyasal birlik büyük ölçüde oluşur.
-Tebük Seferi: Gassaniler (Bizans) İslam'ı benimser.
-Veda Haccı: Kur'an ayetleri tamamlanır.
DÖRT HALİFE DÖNEMİ (CUMHURİYET DÖNEMİ)
-İç karışıklıklar başlar.
1-HZ EBU BEKİR:
-Yalancı peygamberleri halleder.
-Dini ve siyasi birlik yeniden sağlanır.Düzeltme dönemidir.
-Kur'an kitaplaştırılır.
-Hire alınır (Cizye Vergisi başlar.)
-Ecnadeyn Savaşı ile Bizans yenilir ve Suriye fethi kolaylaşır.
2-HZ ÖMER: kurumsallaşma, örgütlenme, fetih dönemi
-Fetihler max.
-Sasani ve Bizans'la mücadele.
-Kudüs Bizans'tan alınır. Suriye fethi devam eder.Mısır fethedilir (Müslümanlar ikinci kıtada. Kahire kurulur) Böylelikle K Afrika fetihleri başlar. Baharat Yolu denetimi.
-Sasanilere karşı yapılan mücadelelerle Irak alınır, İran fethi kolaylaşır (Celula ve Nihavend Savaşları.)Türklerle sınır komşusu olunur.
-Ülke yönetim birimlerine ayrılır (iller). (kara ordusu, divan-ı cünd -askeri divan-, Beyt-ül Mal -mali işler-...) -İkta sistemi temelleri atılır.
-Hicri takvim hazırlanır.
3-HZ OSMAN:Bu adam nepotist, halk bunu sevmiyor pek
-İlk Müslüman-Türk (Hazar) mücadelesi.
-İran fethi tamamlanır.
-K Afrika'da Trablusgarp ve Tunus fethi.
-Kıbrıs fethi.
-Zatü's Savari Deniz Savaşı ile Bizans donanması yenilir. İlk donanma yapılır.
-Kur'an çoğaltılır (hukuki birlik böyle sağlanır)
4-HZ ALİ:
-Halifelik sorunsalı: Cemel Vakası (Hz. Ali x Hz. Ayşe)'nda galip olur. İlk iç çatışma.
-Küfe başkent.
-Sıffin Savaşı ve Hakem Olayı ile ilk siyasi ayrılıklar oluşur: Ali (şiiler), Muaviye (Emeviler) ve Hariciler. -Fetihler duraksar.
EMEVİLER
-Kurucu Muaviye. Şam başkent. Fetihler yine başlar. Rodos ve Girit'e sefer. İlk kez İstanbul kuşatılır. Arap Müslümanları kendilerini diğerlerinden üstün görür (mevali poltikası). Halifelik saltanat olur.
-Kerbela olayı. İlk mezhep ayrılıkları.
-Türkler-ırkçı Emeviler arası mücadele. Türkler üzerine fetih çalışmaları.
-Arapça resmi dil.
-Araplaştırma politikası.
-Posta örgütü ve eyalet sistemi
-İlk Arap-İslam parası. (dinar)
-Kadiks Savaşı: Vizigotlarla savaşılır. İspanya fethi büyük ölçüde tamamlanır. (Müslümanlar 3. kıtada)
-Puvatya Savaşı (Franklarla):Batı fetihleri durur
-Devlet 1 isyanla yıkılır. Nedenn?
1)ırkçı politika
2)Abbasoğulları türemiş.
3)Şii çalışmaları
4)Fetihler durmuş
5)Emeviler arası anlaşmazlıklar başlamış
6)Yöneticiler hazcı.
ABBASİLER
-Talas Savaşı (Çin'e karşı) kazanılır.
-Bağdat başkent
-İranlı yöneticiler seçilir. Çeşitli yenilikler başlar. İlk vezir atanması vs.
-Pozitif bilimler gelişir.
-Harun Reşid dönemi en efsanevi zamanıdır.
-Endülüs Emevileri ve Bizans'a karşı Frank Krallığı'yla iyi ilişkiler.
-İç karışıklıklar zamanla başlar. Ama İslam Rönesansı tam gaz devam. (Rasathaneler, tercüme kurulları, Mütezile mektepleri, Beytül Hikme -medrese- )
-Ordu kent kurulur (Türkler için, savaşçı özelliklerini kaybetmesinler diye)
-Türkler Avasım denilen Bizans sınır kentlerine yerleştirilir. Sınır güvenliği ve fetihler içinç
-Türkler zamanla yönetimde etkin olacak.
-Niye yıkılır? Halife otoritesi azalır. Tevaif-i Mülükler kurulur ve bölücü çalışmalar başlar. Moğol saldırısıyla yıkılır ve sadece Memlük Devleti içinde din başkanı olarak halifelik kalır.
ENDÜLÜS EMEVİLERİ
-Başkent Kurtuba'da Kurtuba Medresesi açılır ve Hristiyan dünyası pozitif bilimlere teşvik edilir.
Not: Aynı dönemde Abbasi, Fatımi ve Endülüs Emevileri halife ünvanı kullanmış.
İSLAM KÜLTÜR VE MEDENİYETİ
-Arap, Türk, Fars milletleri arası ortak kültür oluşur (İslam uygarlığı)
-Yönetim: SAV devlet kurucusu (Hicret sonucu). Ondan sonra halifelik geliyor. Emevilerle saltanat başlıyor. Abbasi döneminde halifelik alametleri hırka, hutbe, mühür, sikke ve asa oluyor.
-Ekonomi: Ticaret mühim (İpek ve Baharat Yolu!) Talas Savaşı'yla kağıt imalathaneleri açılır.
-Ordu: SAV döneminde eli silah tutan herkes asker. Hz Ömer düzenli kara ordusu kurar. Hz. Osman donanma yapar. Emevilerde orduda sadece Araplar var. Abbasilerde yerini Türkler alır.
-Yazı, dil edebiyat: Emevilerle resmi dil Arapça olur; Türk ve Farslar hariç diğer kimlikler asimile olur.
-Eğitim: Abbasilerden itibaren medrese.
Not:İslam uygarlığı, ortaçağ Avrupası'nı karanlıktan kurtarır ve Rönesans oluşumunu etkiler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder